Her yaşın Sporu ayrı

Her yaşın Sporu ayrı

Spor yaparken maksimum yarar sağlayabilmek için uygun yaşta doğru sporu yapmak gerekiyor, aksi halde spor yapalım derken sakatlanmak işten bile değil...

Sağlıklı bir yaşam için spor yapmanın gerekliliğini artık herkes biliyor. Zaten son yıllarda jogging yapanların, yüzenlerin, tenis oynayanların sayısı da epey arttı. Ancak spor seçimini doğru yapmak çok önemli. Peki spor seçimi yaparken üzerinde durulması gereken noktalar nelerdir? Bu sorunun yanıtını ve sporun faydalarını Acıbadem Hastanesi Kadıköy Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Osman Güven'den öğrendik...

Spor sadece yetişkinler için değil, çocuklar için de yararlı. Tabii çocuğunuzun uygun bir spora yönelmesi gerekiyor. Örneğin henüz iki yaşında olan oğlunuzu ilkokula yazdıramıyorsunuz değil mi? Zeka ve beden gelişimine göre ancak altı yaşında okula başlaması uygun. İşte, tıpkı bunun gibi spora yöneltmeniz için de doğru zamanı beklemeniz şart. Kemik gelişimi yeterince sağlanmadan binicilik, karate, boks gibi sporları yaptırmanız ona faydadan çok zarar getirir. Peki çocuklar için hangi spor dalları daha uygun? Prof. Dr. Güven'e göre küçük çocuklara temel sporlar yaptırılmalı. Halter, boks ve diğer dövüş sporlarına başlama yaşı 12-13 yaşından sonra olmalı. Bu zamana kadar çocuğunuz atletizm, jimnastik gibi temel sporlar yapabilir. Yüzme ve basketbol en erken başlanabilecek spor türleri.

Gençler Avantajlı

Spor yaparken de genç olmak avantajlı, çünkü gençlere bütün sporlar serbest. Yine de bazı noktalara dikkat etmek gerekiyor. Gencin kendi kişilik yapısını ve sosyal yapısını düşünmesinde yarar var. Paylaşmayı, sosyal ve kalabalık gruplar içinde olmayı seven gençler takım sporlarını, buna karşın daha içine kapanık veya yalnızlığı seven yapıdakiler ise bireysel sporları seçmeli. Dikkat edilecek diğer önemli bir husus da ailenin ekonomik durumu. Maalesef ülkemizde gençlere sağlanan spor bursları olanağı çok kısıtlı. Bu nedenle sosyo-ekonomik olarak düşük düzeyli ailelerden gelen gençlerin pahalı malzemeleri gerektiren ve pahalı mekanlarda yapılan spor türlerine (kayak, tenis, golf...) yönelmemelerinde fayda var. İlerde çok para kazanmayı düşünen düşük sosyo-ekonomik düzeyli ailelerin çocukları gençler popüler ve ilerde profesyonel olarak yüksek ücretler kazanabilecekleri, futbol, basketbol gibi sporları tercih ediyorlar sıklıkla. Spordan ekonomik beklenti yoksa daha çok hoşlanılan veya bulunulan yerde en kolay ulaşılabilen spor dallarını tercih etmekte fayda var. Ekonomik sorun yoksa, golf, tenis, kayak gibi sporlar da tercih edilebilir; bu sporların diğer faydası da, ileride iş ve sosyal yaşamda diyalog kurarken çok yararlanılan spor türleri olmaları ve sosyal haz sağlamaları.

Orta yaş kalbe dikkat

40 yaş üzerinde genellikle sosyal ortamlarda yapılabilecek olan sporları seçmek gerekiyor. Golf ve tenis en iyi örnekler. Bunun dışında jogging, yüzme, trekking, bisiklet, yürüyüş gibi sporları da tercih etmekte yarar var. 40 yaşın üzerinde spor yapacak kişilerin önce 'fit' yani spora uygun bir fizik yapıya sahip olmaları şart. Bu amaçla fitness salonlarına gitmek son derece faydalı. Bu şekilde önce fazla kilolar atılıp kaslar ve eklemler uygun güce geldikten sonra diğer sporlara geçmek daha doğru. Prof. Dr. Güven bu yaş grubundakilere şu uyarılarda bulunuyor: "Bu yaş grubunda spor yapılırsa haftada en az üç gün spor yapılmalı ve her aktiviteden önce ısınma ve germe hareketleri ihmal edilmemeli, aksi takdirde spor yaralanmaları kaçınılmaz. Hafta sonu sporculuğu da tehlikeli. Bütün hafta durup hafta sonunda bir gün aşırı yüklenme yapılırsa adaleler ve refleksler hazır olmadığı için kolay sakatlanma olur. Ayrıca kalp yeterli hazırlanamadığı için, ani ve kimi zaman ciddi kalp sorunları yaşanabilir. Örneğin, aylarca hiç spor yapamayıp kayak mevsimi geldi diyerek, hemen kaymaya başlanırsa ciddi kırık, çıkık, bağ ve adale kopmaları oluşabilir." Spora başlamadan önce donanımlı bir sağlık kuruluşuna başvurarak spora engel bir durumun olmadığından emin olmak gerektiğini aklınızdan çıkarmayın!

Fiziki yapı belirleyici
Spora başlamadan önce bu maddelere bir göz atın...

Vücut yapısı: Kişinin spora uygun fizik yapıda olup olmaması veya hangi spor türlerine uygun olduğunu bilmesi önemli. Spor geçmişi ve genel sağlık durumu seçeceği spor dalını belirliyor.

Kendinize güvenin.

Vücut ve uzuvları kullanma yeteneği.

Bireysel spor veya takım sporları seçiminde sosyal yetenekler önemli.

Sportmenlik ve ahlak.

Fiziksel aktivitelerden hoşlanma, eğlenme.

Maliyet.

Çocuklarda ailenin desteği.

Emniyet: Yapılacak spor için uygun şartların olup olmaması da önem taşıyor.

Spor yapmak çok sağlıklı olmasına karşın kimileri için de tehlikelidir. Ağır kalp, akciğer ve diğer organ hastalıkları, görme ve duyma yetilerini kaybetmiş olanlar, eklem hastalığı, artroz, romatizma gibi kronik hastalıkları, ağır şeker hastalığı, refleks ve sinirsel koordinasyon yetersizliği olan kişilerle çok yaşlı olanlar spor yasaklısı grubuna giriyorlar. Bu gruptakilerin spora başlamadan önce mutlaka bir hekime danışmaları gerekiyor.

Sağlık kontrolleri ihmale gelmez
Sağlık kontrollerini ve önlemlerini ihmal etmeyin. Sonradan başınıza dert açılmasın.

Her sporun yapılması gereken ortamın uygunluğunun önemli olduğunu aklınızdan çıkarmayın, özellikle son yıllarda yaygınlaşan halı sahalardan bir çoğunun zemini sağlıksız. Uygun olmayan zeminlerde, ortopedik sakatlanmalar çok yaygın. Üstelik ciddi ameliyatlara kadar giden sonuçlar ortaya çıkabiliyor.

Sigara içmeyin. Sigara içmek spor yaparken önemli bir handikap. Solunum ve kalp sistemi üzerine olan olumsuz etkileri yanında, kas ve tendon (kas kirişleri) dayanıklılığını azalttığı ve böylece kastendon kopmalarına zemin hazırladığı biliniyor.

Spor için doğru ayakkabı ve giysileri tercih ettiğinizden emin olun. Uygun ayakkabı seçimi birçok problemi önlüyor. Ayakkabının taban yumuşaklığı, ayağa oturması önemli. Sıkan ayakkabılarda kemik büyümesi, sinir sıkışması görülüyor.

Yapılan spora göre, koruyucu dizlik, dirseklik, bileklik, kask gibi yardımcı teçhizat gerekebilir.